|
|
 |
|
|
|
|
|
|
3.3.2.2 Računanje
količin v sestavljenem tokokrogu
|
|
|
|
|
|
Zahtevnost računanja količin v sestavljenih
električnih tokotokokrogih je lahko zelo različna, pravil, ki bi
točno določala pot in način njihovega računanja pa ni. Le dobro
poznavanje pravil vzporednih in zaporednih tokokrogov ter
izkušnje, izurjenost in iznajdljivost so orodja, ki jih je
dobro imeti čim več na zalogi. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Za zelo pogost primer, ko moramo izračunati tok
izvora in predhodno nadomestno upornost sestavljene vezave, pa so, npr.
za vezavo na
sliki 3.3.2.2.1, koraki računanja lahko naslednji: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
► |
V sestavljeni vezavi ugotovimo delne, čiste
oblike vzporednih in zaporednih vezav (slika 3.3.2.2.1a)! |
|
|
► |
Pri večjem številu elementov vezave označimo delne vezave z
velikimi, zaporednimi črkami abecede! |
|
|
► |
Izračunamo prve delne nadomestne upornosti in narišemo
prvi
nadomestni tokokrog (slika 3.3.2.2.1b)! |
|
|
► |
V prvem nadomestnem tokokrogu ponovimo koraka
1 in 2 in narišemo (po
potrebi) drugi nadomestni tokokrog (slika 3.3.2.2.1c)! |
|
|
► |
Postopek nadaljujemo do končnega nadomestnega tokokroga z eno samo
nadomestno upornostjo, ki omogoča izračun toka izvora! (slika 3.3.2.2.1d
in
slika 3.3.2.2.1e) |
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Če je v katerem od korakov možno izračunati katero od
iskanih električnih količin (U, I), jo izračunamo
sproti. Z računanjem pa se bomo najbolje seznanili, če naredimo
nekaj konkretnih primerov. |
|
|
|
|
|
|
|
 |
Primer: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Primer:
|
|
|
|
|
|
Sestavljeni električni tokokrog na
sliki 3.3.2.1.1, ki smo ga z merilniki že »pretipali«,
obdelajmo še z matematiko. Izračunajmo vse toke in padce
napetosti, rezultati meritev pa naj bodo za kontrolo. |
|
|
|
|
|
|
|
Slika 3.3.2.2.3: Veličine sestavljene vezave |
|
|
|
|
|
|
|
Pot do nadomestne upornosti prikazuje
slika 3.3.2.2.3: |
|
|
|
|
|
|
|
RA =
R2 +
R4 =
200 Ω +
100 Ω =
300 Ω |
|
|
|
|
|
|
|
|
RB | = |
R2 · RA
R2 + RA |
|
| = |
100 Ω · 300 Ω
100 Ω + 300 Ω |
|
| = |
75 Ω |
|
|
|
|
|
|
|
|
RN =
R1 +
RB =
125 Ω +
75 Ω =
200 Ω |
|
|
|
|
|
|
|
Tok izvora: |
|
|
|
|
|
|
|
|
I | = |
U
RN |
|
| = |
12 V
200 Ω |
|
| = |
60 mA |
|
|
|
|
|
|
|
|
Napetosti na
R1 in
R2: |
|
|
|
|
|
|
|
U1 =
I ·
R1 =
60 · 10-3 A · 125
Ω = 7,5 V |
|
|
|
|
|
|
|
U =
U1 +
U2
_ U2 =
U -
U1 =
12 V -
7,5 V = 4,5 V |
|
|
|
|
|
|
|
Tok skozi
R2,
R3, in
R4: |
|
|
|
|
|
|
|
|
I2 | = |
U2
R2 |
|
| = |
4,5 V
100 Ω |
|
| = |
45 mA |
|
|
|
|
|
|
|
|
I =
I1 =
I2
+
I2 _ I2 =
I -
I2 =
60 mA -
45 mA = 15 mA |
|
|
|
|
|
|
|
Napetosti na
R3 in
R4: |
|
|
|
|
|
|
|
U2 =
I2 ·
R2 =
15 · 10-3 A · 200
Ω = 3 V |
|
|
|
|
|
|
|
U4 =
I4 ·
R4 =
15 · 10-3 A · 100
Ω = 1,5 V |
|
|
|
|
|
|
|
U2 = U3
+
U4 _ U4 =
U2 - U3 =
4,5 V -
3 V = 1,5 V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
  |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
